Περί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Μακρύ το αφήγημα περί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πολύ ωραία ιδέα υπήρξε κατά τη δεκαετία του εξήντα και αργότερα του εβδομήντα, όταν οι δυτικές χώρες αισθάνθηκαν την καυτή ανάσα του ΟΠΕΚ στο σβέρκο τους με την πετρελαϊκή κρίση. Ακόμα καλύτερη όταν όλοι μαζί ζήσαμε το δυστύχημα του Τσερνομπίλ. Καλή ιδέα παραμένει και σήμερα για όλους αυτούς τους λόγους και για ακόμη περισσότερους που προστέθηκαν κατά τον ρουν της ιστορίας και των γεγονότων. Όμως όσο καλή κι αν είναι αυτή η ιδέα, παραμένει ιδέα. 

 

Όσο κι αν έχουν επεκταθεί τα δίκτυα ανανεώσιμων πηγών σήμερα, όσο κι αν ο ρυθμός επέκτασής τους τείνει να αυξάνεται, αυτές δεν αποτελλούν πανάκεια. Πολύ απλά διότι η υπάρχουσα τεχνολογία τους είναι τέτοια, που δεν αρκεί για την πλήρη απεξάρτησή μας από τις θερμικές μονάδες παραγωγής. Τα δίκτυα διανομής συνεχίζουν να εξαρτώνται από τις θερμικές μονάδες, που λειτουργούν παράλληλα με τις ανανεώσιμες πηγές, είτε αυτές είναι πυρηνικές, είτε πετρελαϊκές, είτε φυσικού αερίου, είτε λιγνιτικές. Αυτό αποδείχθηκε χωρίς αμφιβολία με το τελευταίο πρόσφατο ενεργειακό blackout που συνέβη στη Μεγάλη Βρετανία.

Δε θα εξετάσω εδώ επιχειρήματα που λένε πως η υπάρχουσα τεχνολογία ανανεώσιμων πηγών, είναι αυτή τη στιγμή ασύμφορη οικονομικά, πως το ενεργειακό ισοζύγιο που προκύπτει είναι ασταθές, πως το περιβαλλοντικό τους ισοζύγιο είναι αρνητικό, ρυπαίνουν και καταστρέφουν το περιβάλλον περισσότερο δηλαδή, απ’ όσο συνολικά το ωφελούν. Απέναντι σε τέτοια επιχειρήματα, στο βαθμό που αυτά ενδεχομένως ισχύουν, θα δεχθώ εκείνο που λέει πως, μπορεί η υπάρχουσα τεχνολογία να μην είναι όσο αποτελεσματική θα θέλαμε, αλλά αν συνεχίσουμε να επενδύουμε στην εξέλιξή της, κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον θα επιτύχουμε παραγωγή ενέργειας με συνολικά, σημαντικά χαμηλό κόστος, οικονομικό και περιβαλλοντικό.

Σε αυτή την περίπτωση αξίζει βεβαίως να συνεχίσουμε να επενδύουμε σε αυτές τις τεχνολογίες. Όμως τι γίνεται με το ζήτημα των οικονομικών πόρων μιας τέτοιας επένδυσης? Και μάλιστα εν μέσω μιας πρωτοφανούς μακράς παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Που μπορούν να βρεθούν αυτοί οι πόροι για να καταστεί εφικτή η περαιτέρω εξάπλωση των δικτύων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας? Σε αυτό το σημείο θα συμφωνήσω με την πρόταση του κυρίου Βαρουφάκη, περί χρήσεως των “λιμναζουσών” Ευρωπαϊκών καταθέσεων για την έρευνα, εξέλιξη και εγκατάσταση δικτύων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Απ’ όσες απόψεις έχουν φτάσει μέχρι σήμερα στ’ αυτιά μου, είναι ομολογώ, αυτή που μου έχει φανεί πιο ενδιαφέρουσα. Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία επανεκίνησης της Ευρωπαϊκής οικονομίας, από κεφάλαια που παραμένουν εγκλωβισμένα στο επενδυτικό αδιέξοδο, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί, εντείνοντάς το μάλιστα δια της ακινησίας τους, αφού καθιστούν την κρίση ρευστότητας στην Ευρώπη ακόμη βαθύτερη. Είναι όντως απαραίτητη η άμεση κίνησή τους, ακόμα και στην περίπτωση, πιθανής εν τέλει, αποτυχίας των επενδύσεων στις οποίες θα διοχετευτούν, αφού στο μεταξύ το προϊόν που θα έχει παραχθεί θα έχει σώσει την οικονομία από την κατάρευση. Αν για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή βιομηχανία αυτή τη στιγμή, έχει απόλυτη ανάγκη να συνεχίσει να παράγει δίκτυα ΑΠΕ για να διατηρήσει τις θέσεις εργασίας που αυτά απαιτούν, θα είχε πολύ ενδιαφέρον να τους δώσουμε διέξοδο, αποδεχόμενοι αυτά τα δίκτυα, προσφέροντάς τους την αλληλεγγύη που λείπει περισσότερο από ποτέ σήμερα στην Ευρωπαϊκή ήπειρο.

Εκείνο που μένει να διευκρινηστεί βεβαίως, είναι οι όροι μιας τέτοιας επένδυσης. Υπέρ ποίου και σε ποιό ποσοστό, είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Άλλωστε οι περισσότερες οικονομικές συμφωνίες ιστορικά, στη μοιρασία χάλασαν. Διότι και η Νιγηρία, για παράδειγμα, διαθέτει μεγάλα πετρελαϊκά κοιτάσματα, δεν είδα όμως κανένα Νιγηριανό να ωφελείται από αυτά. Το αντίθετο θα έλεγα. Με βάση ποιό καθεστώς λοιπόν μπορούμε να εξασφαλίσουμε πως μια τέτοια κίνηση θα είναι επωφελής για όλους? Αυτό είναι κάτι που πρέπει να ξεκαθαριστεί άμεσα. Είτε στα πλαίσια μιας Ευρωπαϊκής πολιτικής είτε στα πλαίσια της εθνικής μας πολιτικής. Αντ’ αυτού εφαρμόζονται αυτή τη στιγμή πρακτικές με εντελώς αντίθετο πνεύμα. Βλέπουμε συνεχώς κατεπείγουσες πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και νομοσχέδια αναπτυξιακά ή περιβαλλοντικά, που καμιά άλλη σχέση δεν έχουν με την ανάπτυξη ή το περιβάλλον, πέρα από τον τίτλο τους.

Προσωπικά αρνούμαι να δεχτώ ένα νόμο ως αναπτυξιακό, όταν δεν εξασφαλίζει στο ελάχιστο την ανάπτυξη της χώρας η οποία τον ψηφίζει. Αρνούμαι να δεχτώ ένα νόμο ως περιβαλλοντικό όταν με κανένα τρόπο δεν εξασφαλίζει, επί της ουσίας, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Όταν με το χαρακτηρισμό της στρατηγικής επένδυσης για παράδειγμα, ανοίγονται δρόμοι σε δασικές ή αναδασωτέες περιοχές. Όταν με το πρόσχημα της οικονομικής ανάκαμψης, κατατίθεται σχέδιο νόμου προς ψήφιση, που προβλέπει αυτόματη έκδοση οικοδομικών αδειών για μεγάλα κτήρια, νομιμοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων αυθαιρέτων, ανεξέλεγκτες έρευνες για κοιτάσματα υδρογονανθράκων, ακόμα και εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε προστατευόμενες περιοχές ή ζώνες υψηλής παραγωγικότητας. Αρνούμαι να δεχτώ πως είναι ωφέλιμη η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος σήμερα, ώστε αυτό να προστατευτεί αύριο. Προσβάλλουν τη νοημοσύνη μου ως πολίτη όλα αυτά και την αξιοπρέπειά μου ως άνθρωπο.

Δεν είναι δυνατόν να παραχωρούμε γη και ύδωρ σε ιδιώτες με σκιώδεις διασυνδέσεις και αμφίβολλες προθέσεις, που με πρόσχημα την προστασία του περιβάλλοντος σκοπεύουν ξεκάθαρα να το καταστρέψουν και ουδένα σεβασμό τρέφουν για το δημόσιο ή το ιδιωτικό συμφέρον, πέρα από το δικό τους οικονομικό συμφέρον. Δεν είναι δυνατόν η Ελληνική βουλή να νομοθετεί και τα Ελληνικά δικαστήρια να εκδίδουν αποφάσεις υπέρ τους, αγνοόντας διεθνείς νόμους και συμβάσεις, αγνοόντας εθνικούς νόμους, θεσμούς και υπηρεσίες.

Χαρακτηριστικά αναφέρω τη δικαστική απόφαση υπέρ εταιρίας ΑΠΕ για εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε ιδιωτική δασική έκταση, παρά τους όρους επέμβασης της πράξης του τοπικού δασαρχείου που επιβάλλουν τη συναίνεση των φερόμενων ιδιοκτητών για τα τμήματα δασικού χαρακτήρα, παρά απόφαση του ΣτΕ η οποία αναφέρει σαφώς ότι απαγορεύεται η υπέρ ιδιωτών απαλλοτρίωση των δασών και δασικών εκτάσεων που ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα δημοσίου, ιδιωτικού δικαίου και ΟΤΑ.

Δεν είναι δυνατόν να συζητούμε περί εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σε περιοχές που παράγουν τρόφιμα, εν όψει πιθανότατης σοβαρής επισιτιστικής κρίσης.

Δεν είναι δυνατόν να συζητούμε για έργα υποδομής χωρίς συμμετοχή μας, έστω και μερικώς, στην παραγωγική διαδικασία. Διότι πολύ απλά δε λέγεται ανάπτυξη ή επένδυση, η κατασκευή μιας υποδομής με μέγιστη διάρκεια ζωής τα είκοσι χρόνια, αν η κατασκευή δε γίνεται εξολοκλήρου από εσένα. Λέγεται κατασκευή χρέους.

Για την ιστορία να προσθέσουμε πως οι μόνοι που κατάφεραν να παράξουν μαζικά φθηνή ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ήταν οι Σοβιετικοί με τα υδροηλεκτρικά, σαν αποτέλεσμα της εξίσωσης Σοσιαλισμός = Σοβιέτ + Εξηλεκτρισμός. Το πρόβλημα στην περίπτωσή τους ήταν το περίσσευμα ενέργειας  το οποίο διοχέτευαν στην παραγωγή αλουμινίου, το οποίο συσώρευαν για δεκαετίες. Είχε πολύ μεγάλη πλάκα όταν αμέσως μετά την πτώση του τοίχους του Βερολίνου η Audi άρχισε να κατασκευάζειαμαξώματα εξ' ολοκλήρου από αλουμίνιο. Είμαι σίγουρος πως αν ρωτήσει κάποιος ένα από εκείνα τα αμαξώματα "Κακ Τζελά", θα του απαντήσει "Χαρασό".

Τώρα πάω να φάω γιαούρτι ν' ασπρίσω.

Ο Καζαμπούμπου

Θέμης Αγγελόπουλος.